จากนักเรียนรำวิทยาลัยนาฏศิลป์ที่มีฝันอยากเป็น ‘นักพัฒนา’ ปัจจุบันเธอกลายเป็นทั้งครู นักพัฒนา นักขับเคลื่อนสิทธิ และ NGO ที่ดูแลกลุ่มคนทำงาน Sex Worker
วันนี้ Career Fact ‘พี่รางค์’ สุรางค์ จันทร์แย้ม ผู้ก่อตั้งมูลนิธิ SWING ที่จะมาเล่าเรื่องราวชีวิตและการทำงานในฐานะ NGO พร้อมกับประเด็นอาชีพ ‘Sex Worker’ ในหลายแง่มุมตลอดการทำงานกว่า 30 ปีของเธอ ติดตามได้ที่นี่
รู้จักกับพี่สุรางค์
พี่สุรางค์โตมาในครอบครัวใหญ่ที่มีคุณพ่อเป็นครูและคุณแม่ทำงานสังคมสงเคราะห์ จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่ในจำนวนพี่น้อง 6 ใน 8 คนจะมีอาชีพเป็นข้าราชการครูตามรอยคุณพ่อ
หลังเรียนจบวิทยาลัยนาฏศิลป์เธอรู้สึกมาโดยตลอดว่าไม่อยากเป็นครูเหมือนคนอื่นในครอบครัวแต่อยากเป็น ‘นักพัฒนา’ เพราะพี่สาวคนหนึ่งเป็น NGO ดูแลและลงชุมชุนละแวกคลองเตย เธอเลยฝังในใจว่าอยากเป็นแบบพี่สาว แม้พ่อจะวางแผนอยากให้เป็นครู แต่ยื่นข้อเสนอว่าไม่อยากเป็นครูแบบพี่ๆ แล้วขอทำงานช่วยเหลือคนที่ลำบากแทน
จุดเริ่มต้นทำงานNGO
เธอเริ่มต้นการทำงาน NGO กับ มูลนิธิเอ็มพาวเวอร์ (Empower Foundation) หลังจากเคยจะเลือกทำงานเป็นนักแสดงการละคร และเคยไปสมัครงานที่สังคมธุรกิจ แต่เป็นช่วงที่มูลนิธิฯ เปิดรับสมัครงานเป็นอาสาสมัครการละครที่รณรงค์เกี่ยวกับโรคเอดส์ (AIDS) อยู่พอดี
งานแรกในฐานะ NGO ของพี่สุรางค์ คือการลงพื้นที่ย่านพัฒน์พงษ์ ที่ขึ้นชื่อว่าเป็นแหล่งสถานบริการและแสดงโชว์ทางเพศ เธอคิดจะล้มเลิกและร้องไห้หลายครั้งเพราะต้องคิดและริเริ่มงานเองตั้งแต่ต้นโดยที่ไม่มีความรู้มาก่อน และยิ่งต้องลงพื้นที่คุยตามบาร์ที่พัฒนพงษ์ช่วงแรกก็กลัวมาก เพราะคิดว่าไม่ปลอดภัย แต่ถึงแม้จะเจอกับความท้ออยู่ช่วงหนึ่ง เธอก็ยังอยากทำงานอยู่
สิ่งที่เปลี่ยนแปลงความท้อให้เป็นกำลังใจและพร้อมสู้ต่อเกิดขึ้นเมื่อลงพื้นที่แล้วได้เห็นว่าคนที่ทำงานในพัฒนพงษ์ตั้งใจมาเรียนหนังสือภาษาอังกฤษ และรู้ว่าทุกคนอ่านหนังสือภาษาไทยกันไม่ออก เธอจึงเปลี่ยนความคิดและรู้สึกว่าสิ่งที่พ่ออยากให้เป็นครูได้กลายเป็นว่ามาอยู่ตรงหน้าแล้ว พี่สุรางค์จึงเริ่มสอนหนังสือภาษาไทยให้พวกเขา
นี่คือกรุงเทพฯ ที่ศิวิไลซ์ แต่ยังมีคนไม่รู้หนังสือ สุดท้ายเราสอนจนพี่บางคนเขียนจดหมายหาลูกได้
เธอเล่าให้เราฟัง
เปิดหนังสือหน้าใหม่ในทุกวัน
การมาทำงานของพี่เหมือนกับการเปิดหนังสือหน้าใหม่ทุกวัน ปัญหาที่เจอในแต่ละวันไม่เหมือนกัน ต้องหาทางแก้ปัญหาอยู่ตลอด
ปัญหาที่เธอเจอในแต่ละวันไม่เหมือนกันและใหม่อยู่เสมอ ทำให้ต้องหาความรู้เพิ่มอยู่ตลอด เธอต้องคิดทางแก้ปัญหาต่างๆ มากมาย ตั้งแต่การต้องทำงานช่วยเหลือ เป็นครูให้ความรู้ เป็นที่ปรึกษา รวมถึงนักจิตวิทยาคอยให้คำแนะนำกับปัญหาต่างๆ เช่น การยุติการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ เป็นต้น ทำให้อาชีพนี้จึงมีความท้าทายตลอดเวลา
เริ่มต้นองค์กร SWING
ก่อนหน้านี้ภาพจำของคนทำอาชีพขายบริการจะมีแต่ผู้หญิง ไม่มีการรับรู้ว่าเพศสภาพผู้ชายหรือสาวประเภทสองจะทำงานด้านนี้ด้วย
องค์กร SWING เกิดขึ้นจากการที่มีกลุ่มผู้ชาย – ทรานส์เจนเดอร์ที่ทำงานขายบริการมาขอเรียนหนังสือด้วย แต่มูลนิธิเก่าของพี่สุรางค์ให้เรียนไม่ได้ เธอจึงตั้งองค์กร SWING ตั้งแต่ปี 2547 เป็นต้นมา เพื่อเป็นองค์กรที่ดูแลคนกลุ่มนี้ไม่ให้เผชิญปัญหาเพียงลำพัง
ปัจจุบัน SWING ดูแลตั้งแต่พาร์ทการศึกษา ความรู้เรื่องสุขภาพ และรณรงค์เรื่องสิทธิผู้ค้าประเวณีทุกเพศที่ประกอบอาชีพนี้ ทั้งหมดเพื่อตอบรับกับเป้าหมายให้ Sex Worker มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
พี่สุรางค์อธิบายเรื่องรายได้ขององค์กร NGO เพื่อส่งต่อถึงคนที่อยากทำงานด้านนี้ว่า ส่วนใหญ่ NGO จะขอทุนแบบปีต่อปี โดยจะเขียน Proposal เพื่อขอทุนมาใช้จ่ายในองค์กร
ซึ่งการจะได้รับทุนนั้นเธอบอกว่าขึ้นอยู่กับปัญหานั้นๆ ว่าสิ่งที่เสนอจะแก้ไขยังส่งผลกระทบต่อสังคมมากน้อยแค่ไหน และยังเป็นปัญหาอยู่หรือไม่ เธอต้องพิสูจน์ให้ได้ว่าองค์กรจะช่วยแก้ไขได้ และช่วยเหลือคนได้จริงๆ เมื่อทำได้ต่อเนื่องก็จะมีแหล่งทุนติดต่อมาหาเองปัจจุบัน SWING ได้รับทุนจาก USAID เป็นหลักมาอย่างต่อเนื่องตลอด 17 ปี รวมถึงจากแหล่งอื่นๆ ด้วย
ถอดประเด็นSexworker
พี่สุรางค์มองว่าคนในสังคมส่วนหนึ่งยังมอง Sex Worker ในแง่ลบ ทำให้ยังต้องสู้กับวิธีคิดแบบนี้อยู่บ้าง แต่ภาพรวมมีความเข้าใจและรับความจริงได้มากขึ้น
ในปัจจุบันมีกฎหมายที่ทำให้คนที่ประกอบอาชีพเหล่านี้มีความผิดอยู่ แม้จะยังไม่ได้ทำความผิดเลยก็ตาม จนคุณภาพความเป็นมนุษย์ถูกลดทอน และทำให้คุณภาพชีวิตด้อยลงไปด้วย พี่สุรางค์บอกว่าสิ่งนี้เป็นปัญหาที่ทำให้กลุ่มอาชีพ Sex Worker ไม่สามารถเข้าถึงสิทธิพื้นฐานต่างๆ ได้ เพราะมีสถานะผิดกฎหมาย รวมถึงไม่ได้รับการยอมรับเพราะตราบาปที่หลายคนมีต่ออาชีพของพวกเขา
สิ่งที่เราทำคือการดึงคุณค่าความเป็นมนุษย์ของพวกเขากลับมา
พี่สุรางค์กล่าวถึงความตั้งใจในหน้าที่ NGO ที่เริ่มต้นจากการส่งเสริมเรื่องการศึกษาที่อยากทำให้ทุกคนมีโอกาสไม่ว่าจะทำอาชีพใดก็ตาม และท้ายที่สุดผู้ประกอบอาชีพ Sex Worker ที่เธอช่วยเหลือจะได้รับสิทธิในการเข้ารับบริการต่างๆ ในสังคมได้ใกล้เคียงหรือเท่ากับคนอื่นบนพื้นฐานของความเป็นมนุษย์
เป้าหมายของพี่สุรางค์
เมื่อถามถึงเป้าหมายของพี่สุรางค์และ SWING เธอกล่าวด้วยเสียงที่เปี่ยมไปด้วยความตั้งใจกับเราว่า ต้องการยกเลิกพระราชบัญญัติ 2539 ที่เอาผิดคนค้าประเวณี เพราะมีมาตั้งแต่ พ.ศ.2503 และทำให้คนไม่มีโอกาสเข้าถึงสิทธิต่างๆ ได้ รวมถึงต้องการให้เปลี่ยนเป็นกฎหมายแรงงานเพราะกลุ่ม Sex Worker คือกลุ่มคนทำงานหาเลี้ยงชีพไม่ต่างจากแรงงานกลุ่มอื่น ธงใหญ่ของพี่สุรางค์จึงเป็นเรื่องของสิทธิ
นอกจากนี้ก็มีเรื่องสุขภาพที่เธอตั้งใจว่าจะตั้งคลินิกให้กลุ่ม Sex Worker เพิ่มขึ้น ซึ่งตอนนี้มี อยู่ 3 แห่งแล้ว และในด้านการศึกษานั้น ความฝันสูงสุดของพี่สุรางค์คือการตั้งหน่วยงานการศึกษาในรูปแบบมหาวิทยาลัยเพื่อให้ทุกคนได้รับการศึกษาอย่างเท่าเทียม และเรื่องสุดท้ายคือเป้าหมายที่จะพิสูจน์ว่าองค์กร SWING และกลุ่มอาชีพ Sex Worker สามารถทำงานในตำแหน่งอื่นๆ ได้ไม่ต่างจากคนกลุ่มอื่น เช่น เจ้าหน้าที่ ผู้จัดการ เป็นต้น
ท่ามกลางวิกฤติโควิดที่บิดให้ประเด็น Sex Worker กลายเป็นเรื่องสิทธิมนุษยชนมากขึ้น ทำให้กลายเป็นประเด็นที่คนเห็นปัญหาได้มากขึ้น พี่สุรางค์บอกว่าสิ่งนี้ทำให้กลุ่มที่มอบแหล่งเงินทุนเห็นคุณค่า และมีผู้บริจาคให้เงินมาเพิ่มขึ้น ในที่สุดก็จะช่วยให้การแก้ปัญหาและช่วยเหลือกลุ่มอาชีพนี้ยังดำเนินต่อไปได้
บทเรียนจากการทำงานของพี่สุรางค์
สิ่งที่พี่สุรางค์อยากฝากให้กับทุกคนในแง่การทำงานคือ เธอบอกว่าศาสตร์ต่างๆ มีแก่นเหมือนกัน คือความเป็นคนและเป็นมนุษย์ บางสาขาอาจต้องทำงานตรงที่เรียน บางงานใช้หัวใจความเป็นมนุษย์ เหมือนที่พี่สุรางค์จบนาฏศิลป์แต่ทำงานด้านนี้ก็ใช้แก่นความเป็นมนุษย์เป็นหัวใจในการทำงาน ดังนั้นต้องอย่ากังวลว่าเรียนจบมาแล้วทำงานไม่ตรงสาขา แต่ให้คิดเสมอว่าสิ่งที่ทำอยู่คือสิ่งที่เราอยากทำและตั้งใจกับมันให้ดีที่สุด
อย่าสะกดจิดตัวเองว่าทำไม่ได้ แต่ให้บอกตัวเองว่าเราทำได้
เธอทิ้งท้ายไว้ให้กับเรา
Personal Branding คืออะไร? สื่อสารอย่างไร? ในวันที่ตัวตนสำคัญกว่าตัวแบรนด์
FacebookFacebookXXLINELine‘แบรนด์’ สิ่งที่ขาดไม่ได้ในการทำธุรกิจ แต่หากเราพูดถึงการสร้างแบรนด์ในปัจจุบัน Personal Branding จะเป็นหนึ่งในหัวข้อที่หลายคนให้ความสนใจ และให้ความสำคัญมากขึ้นเรื่อย ๆแต่เมื่อพูดถึง Personal Branding…